ФАЙЛДАРМЕН ЖҰМЫС
Python әртүрлі файл түрлерін қолдайды, бірақ оларды шартты түрде екі санатқа бөлуге болады: мәтіндік және екілік файлдар.
- Мәтіндік файлдар – бұл csv, txt, html сияқты кеңейтімдері бар файлдар, жалпы, ақпаратты мәтіндік форматта сақтайтын кез келген файлдар.
- Екілік файлдар – бұл кескіндер, аудио, бейне файлдар және басқа да екілік деректерді қамтитын файлдар.
Файл түріне байланысты онымен жұмыс істеу тәсілі де сәл өзгеше болуы мүмкін.
Файлдармен жұмыс істеу кезінде кейбір операциялар тізбегін сақтау қажет:
- Файлды open() әдісімен ашу;
- Read () әдісі арқылы файлды оқу немесе жазу()әдісі арқылы файлға жазу;
- Файлды жабу() әдісімен жабу.
Файлды ашу және жабу
Файлмен жұмысты бастау үшін оны open () функциясының көмегімен ашу керек:
open(file, mode)
Функцияның бірінші параметрі файл жолын білдіреді. Файл жолы абсолютті болуы мүмкін, яғни диск әрпінен басталады, мысалы, C://mycomp/namefile.txt. Немесе салыстырмалы болуы мүмкін, мысалы, mycomp/namefile.txt. Бұл жағдайда файлды іздеу іске қосылған Python сценарийінің орналасуына қатысты болады.
Келесі аргумент — mode, файлмен жасалатын әркеттің қандай болатынына байланысты ашу режимін орнатады.
4 жалпы режим бар, олар:
| r (Read) | Файл оқу үшін ашылады. Егер файл табылмаса, FileNotFoundError қатесі генерацияланады. |
| w (Write) | Файл жазу үшін ашылады. Егер файл жоқ болса, жаңа файл құрылады. Егер мұндай файл бұрыннан бар болса, онда ол қайтадан жасалады және сәйкесінше ондағы ескі деректер жойылады. |
| a (Append) | Файл жазу үшін ашылады. Егер файл жоқ болса, жаңа файл құрылады. Егер мұндай файл бұрыннан бар болса, онда деректер оның соңына жазылады. |
| b (Binary) | Екілік файлдармен жұмыс істеу үшін қолданылады. Ол басқа режимдермен бірге қолданылады — w немесе r, мысалы, rb (екілік файлдарды оқу) және wb (екілік файлдарды жазу). |
Мысалы, мәтіндік файлды жазу үшін ашу
myfile = open(«salem.txt», «w»)
Немесе екілік файлды оқу үшін ашу (rb режимі).
myfile = open(«suret.png», «rb»)
Файлмен жұмыс аяқталғаннан кейін оны жабу үшін close () әдісі қолданылады. Осы әдіс арқылы файлдың ресурстары босайды.
Тапсырмалар:
- Мәтіндік файлдағы сөздердің санын қалай анықтауға болады?
Шарт: Мәтіндік файлды оқитын text.txt және ондағы сөздердің санын есептейтін count_words программасын жазыңыз.
STEM: лингвистика, матиематика
| Енгізу мәліметтері | Шығару мәліметтері |
| STEM аббревиатурасы ағылшын тіліндегі «science, technology, engineering, mathematics» деген сөздерден алынған. | Сөз саны: 12 |
- Экологиялық деректері бар файлда зиянды заттардың болуын қалай анықтауға болады?
Шарт: Мәтіндік файлды оқитын air_text.txt және ондағы сөздердің ішінен зиянды заттарды іздейтін (found) программаны жазыңыз.
STEM: химия, экология
| Енгізу мәліметтері | Шығару мәліметтері |
| Атмосферада жоғары концентрациялар тіркелген «CO2», «NO2», «SO2» | «CO2», «NO2», «SO2» |
- Мәтінде қандай сөздер жиі кездесетінін қалай білуге болады?
Шарт: Бағдарлама мәтіндік файлды оқиды, әр сөздің пайда болу санын есептейді және N ең жиі кездесетін сөздерді шығаратын программа жазыңыз.
STEM: тарих, математика
| Енгізу мәліметтері | Шығару мәліметтері |
| STEM аббревиатурасы ағылшын тіліндегі «science, technology, engineering, mathematics» деген сөздерден алынған. STEM оқу пәндерін біріктіру үшін қолданылатын кең термин. | Ең жиі кездесетін сөздер: 1 сөз — STEM |
- Футбол ойынында команданың қанша рет жеңіске жеткенін қалай анықтайды?
Шарт: файлда ойындарда жеңіске жеткен футбол клубтарының тізімінің (futbol_team) деп белгілеп, қанша рет жеңіске жеткенін есептейтін программаны жазыңыз.
STEM: спорт, математика
| Енгізу мәліметтері | Шығару мәліметтері |
| Реал Мадрид жеңді Барселона жеңілді Манчестер сити жеңді Чели ұтылды | Жеңіске жеткен футбол клубтарының саны: 2 |
🎓 STEM тұрғысынан бұл жоба не үйретеді?
| STEM құрамдасы | Қолдану мысалы |
| S – Science | Физика, математика, экология, химия салаларында мәтіндік файлдан элементтерді іздеп табу арқылы ғылыми деректерді өңдеу. |
| T – Technology | Python тілінде файлдармен жұмыс істеу: функциялары, файл режимдері (r, w, a, rb, wb) арқылы ақпаратты сақтау және өңдеу. |
| E – Engineering | Құрылымдалған мәтіндік немесе екілік файлдарды тиімді қолдану арқылы деректерді сақтау және оларды жүйелеу |
| M – Math | Мәтіндік файлдан сөздерді санау, жиілік бойынша реттеу, жеңіс санын есептеу — мұның барлығы деректермен есептеу операцияларын көрсетеді. |
Бақылау сұрақтары:
- Pythonда қолданылатын файлдың түрлері қандай?
- Файлмен жұмыс кезіндегі міндетті әрекеттер тізімі қандай?
- Екілік файлдармен жұмыс істеу үшін қолданылатын ашу режимі?